آسمونی ها

فـــرهنگ مهدویت در قرآن و عترت

آسمونی ها

فـــرهنگ مهدویت در قرآن و عترت

انتـــظار

«انتظار» در فرهنگ متعالی اسلام  بویژه در مذهب گران‏سنگ تشیّع از جایگاه ویژه‏ای برخوردار است و در مباحث مهدویّت درخشندگی خاصی دارد.

مجموعه روایاتی که سخن از انتظار گفته‏اند، به دو دسته کلی تقسیم می‏شود: دسته نخست روایاتی است که به انتظار فرج و گشایش به صورت عام و کلی اشاره کرده است. اگرچه مصداق کامل و تام آن «فرج عمومی» در سطح جهان با ظهور حضرت مهدی‏ علیه السلام نیز هست؛ ولی هر گشایشی را نیز شامل می‏گردد.
دسته دوم، روایاتی است که در خصوص فرج قائم آل محمدعلیهم السلام و ظهور آخرین مصلح جهانی و موعود است.
یک . در دسته نخست با تعبیرهای متفاوتی مواجه می‏شویم:
- گاهی از آن به عنوان عبادت یاد شده است: رسول گرامی اسلام‏ صلی الله علیه وآله فرمود: «اِنتِظارُ الفَرَجِ عِبَادَةٌ» [1] .
- گاهی از آن به عنوان برترین عبادات یاد شده است: همان حضرت فرمود: «اَفضَلُ العِبادَةِ اِنتِظارُ الفَرَجِ». [2] .
- گاهی پا از همه آنچه گفته شد، فراتر نهاده می‏شود و از آن به عنوان برترین کارهای امت پیامبر خاتم ‏صلی الله علیه وآله یاد می‏شود: «اَفْضَلُ اَعْمالِ اُمَّتِی اِنتظارُ الفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ». [3] .
- گاهی هم به آثار وضعی انتظار اشاره شده، خودِ انتظار فرج نوعی فرج و گشایش معرفی گشته است. در این باره امام سجّادعلیه السلام فرمود: «اِنتِظارُ الفَرَجِ مِنْ اَعظَمِ الفَرَجِ». [4] .
- بالاخره رسول گرامی اسلام ‏صلی الله علیه وآله آن را برترین جهاد امت اسلام دانسته است فرمود: «اَفْضَلُ جِهادِ اُمَّتی اِنْتِظارُ الفَرَجِ». [5] .
دو . در دسته دوم نیز با مضامین فراوانی مواجه هستیم که برخی از آنها از این قرار است:
- امام صادق‏ علیه السلام فرمود: «عَلَیْکُمْ بِالتَّسْلیمِ وَالرَّدِّ اِلینا وَاِنْتظارِ اَمْرِنا وَامْرِکُمْ وَفَرَجِنا وَفَرَجِکُم» [6] ؛ «بر شما باد به تسلیم و رد امور به ما و انتظار امر ما و امر خودتان و فرج ما و فرج شما».
- امام باقرعلیه السلام نیز - آن گاه که دین مرضی خداوند را تعریف می‏کند - پس از شمردن اموری می‏فرماید: «وَالتَّسْلِیمُ لِاَمْرِنا وَالوَرَعُ وَالتَّواضُعُ وَاِنتِظارُ قائِمِنا...». [7] .
این تعبیرات همگی حاکی از این است که انتظار فرج - چه به معنای عام آن و چه به معنای خاصّ - در فرهنگ دین مقدس اسلام جایگاه والایی دارد.

اما انتظار چیست؟

 

 ماهیت زندگی انسان با انتظار و امید به آینده عجین شده است؛ به گونه‏ای که بدون «انتظار» زندگی مفهومی ندارد و شور و نشاط لازم برای تداوم آن در کار نیست. حیات حاضر و کنونی، ظرف پویایی، تلاش و حرکت به سوی فردا و فرداها است. این چنین پویایی و حرکتی، بدون عنصر «انتظار» ممکن نیست؛ زیرا احتمال معقول بقا و پایداری و امید به تداوم حیات است که به زندگی کنونی معنا و مفهوم می‏بخشد و پویایی و نیروی لازم برای ادامه آن را تأمین می‏کند؛ از این رو است که ماهیت زندگی با انتظار پیوندی ناگسستنی دارد. پدیده انتظار انسان را به حرکت در جهت مناسب با آن بر می‏انگیزد و از هر حرکت و گرایش به جهت‏های نامتناسب یا ناسازگار و متضاد با انتظار باز می‏دارد.

انتظارهای دیگر نیز - که از انتظار اصل حیات فراتر می‏رود و به انتظار آرمان‏ها و هدف‏های برتر حیات و فرازهای زندگی می‏رسد - اندیشه و عمل آدمی را در راستای تحقق آن آرمان‏ها و هدف‏ها، قرار می‏دهد و او را وا می‏دارد تا راه‏ها و شیوه‏هایی را برگزیند تا به خواسته‏ها و هدف‏هایش نزدیک شود و موانع راه را کنار زند. از اینجاست که انسان به آمادگی و آماده سازی خود و محیط خود می‏پردازد و زمینه آرمان‏ها و هدف‏های خویش را فراهم می‏آورد.

پی نوشت ها:
[1] کشف‏الغمة، ج 2، ص 101؛ الأمالی طوسی، ص 405.
[2] کمال‏الدین و تمام النعمة، ج 1، ص 287. همچنین ر.ک: سنن الترمذی، ج 5، ص 565.
[3] عیون اخبارالرضاصلی الله علیه وآله، ج 2، ص 36؛ کمال‏الدین و تمام النعمة، ج 2، ص 644.
[4] الاحتجاج، ج 2، ص 317؛ کمال‏الدین، ج 1، ص 319.
[5] تحف‏العقول، ص 37.
[6] رجال کشی، ص 138.
[7] الکافی، ج 2، ص 23، ح 13.  

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.