ادامه مطلب ...نرجس خاتونمشهورترین نام مادر حضرت مهدی علیه السلام «نرجس» و کنیه ایشان «ام محمد» است. هنگامی که او (ملیکه) به اسارت مسلمانان در آمد خود را «نرجس» معرّفی کرد («روضة الواعظین»، ج 1، ص 255) تا احدی از اسرار او آگاه نشود و شاهزاده بودنش آفتابی نگردد.
محدثان برای آن بانوی بزرگوار، نامهای متعددی ذکر کردهاند: «نرجس»، «سوسن»، «صقیل» (یا «صیقل»)، «حدیثه»، «حکیمه»، «ملیکه»، «ریحانه» و «خمط».
از دیدگاه یکی از پژوهشگران علت تعدّد نامهای آن بانو، میتواند چند چیز باشد:
1. علاقه و محبت فراوان مالک او به وی بود. روی این جهت با بهترین اسما و زیباترین نامها او را صدا میزد. از این رو تمام نامهای آن بانو، از اسامی گلها و شکوفهها است. چون مردم این صداها و نامهای مختلف را شنیده بودند، میپنداشتند که تمام اینها نامهای آن بانوی بزرگوار است.
2. این بانوی گرامی از وقتی وارد کانون خانواده امام علیه السلام گردید، خط مشی و مسیر دیگری بر خلاف کنیزان دیگر دارد؛ زیرا او مادرِ بزرگ انسان ملکوتی و سلب کننده آرامش ستمگران، حضرت مهدی علیه السلام است. او فشار و ظلم ستمگران و حکومتها را میدید و میدانست که مدتی باید در زندان به سر برد. او میدانستکه بایدبرای حفظ خود وفرزند گرامیاش، نقشه هایی بیندیشد، تا حاکمان وقت، ندانند صاحب کدام نام را باید زندانیکنند وحامل نور مهدی کدام است.
زن و فرزند حضرت مهدی(عج)
از مجموع روایات سه احتمال درباره زن و فرزندان حضرت مهدی علیه السلام به دست میآید:
1. اساساً حضرت مهدی علیه السلام ازدواج نکرده است.
2. ازدواج انجام گرفته، ولی اولاد ندارد.
3. ازدواج کرده و دارای فرزندانی نیز هست.
لازمه احتمال اوّل این است که امام معصوم علیه السلام، یکی ازسنّتهای مهم اسلامی را ترک کرده باشد واین با شأن امام سازگار نیست. اما از طرفی چون مسأله غیبت مهمتراست وازدواج مهم؛ ازاینرو ترک ازدواج - با توجه به آن امر مهمتر - اشکالی ایجاد نمیکند و گاهی برای مصلحت بالاتر، لازم وواجب نیز هست.
برای تأیید این قول میتوان موارد ذیل را بیان کرد:
1. روایاتی حضرت خضررا بعنوان کسی معرفی کرده که وحشت تنهایی حضرت مهدی علیه السلام را در دوران غیبت برطرف میسازد و درحالیکه آن حضرت زن و فرزند داشت، نیازی به او نبود.
امامرضاعلیه السلام فرمود: «خضرعلیه السلام از آب حیات نوشید و او زنده است... خداوند به واسطه او تنهایی قائم ما را در دوران غیبتش به انس تبدیل کند و غربت و تنهاییاش را با وصلت او مرتفع سازد». [1] .
2. در روایات فراوانی از آن حضرت با القاب فرید (تک) و وحید(تنها) یاد شده است و این با زن و فرزند داشتن منافات دارد. [2] .
3. دستهای از روایات، ملازمان حضرتش را در دوران غیبت تنها سی تن از یاران خاصّ آن حضرت ذکر کره است. امام صادق علیه السلام دراین باره فرمود: «لابُدَّ لِصاحِبِ هَذَا الاَمْرِ مِنْ غَیْبَةٍ وَلابُدَّ لَهُ فی غَیبَتِهِ مِنْ عُزلَةٍ و نِعمَ المَنزِلُ طَیْبَةُ وَ ما بِثَلاثِینَ مِنْ وَحْشَةٍ». [3] .
حکیمه خاتون«حکیمه خاتون» دختر امام جوادعلیه السلام، از ثقات محدثان و یکی از راویان حدیث ولادت حضرت مهدیعلیه السلام است. ولادت و نشأت او در خاندان عصمت و طهارتعلیهم السلام بوده است. علوم اسلام را از ائمه هدیعلیهم السلام کسب فیض نموده و از جمله زنانی است که احادیثی به نقل از ایشان در کتابهای معتبر حدیثی شیعه آمده است. او اخبار بسیاری را در مورد ازدواج امام حسن عسکریعلیه السلام با نرجس خاتون و ولادت امام حجةبنالحسنعلیه السلام نقل کرده است: کلینی به نقل از محمدبن یحیی به سند معتبر خویش متصل به حکیمه عمه پدر حضرت مهدیعلیه السلام مینویسد: «وی در شب نیمه شعبان هنگام ولادت حضرت صاحب الامر حاضر بوده است». [1] .
شیخ صدوقرحمه الله به نقل از محمدبن الحسن بن الولید به سند معتبر خود متصل به حکیمه دختر حضرت جوادعلیه السلام مینویسد: «حضرت ابومحمدالحسن العسکری در شب نیمه شعبان مرا طلبید و فرمود: عمه امشب افطار مهمان ما هستی؛ چون در این شب باری تعالی حجّت خود را ظاهر خواهد کرد که حجّت او بر اهل زمین خواهد بود. حکیمه میگوید: پرسیدم: مادرش کیست؟ امامعلیه السلام فرمود: نرگس. عرض کردم: خدا مرا فدایت کند، در او اثری از حاملگی نیست. فرمود: چرا. سپس نقل میکند که هنگام طلوع فجر نوزادی از او به دنیا آمد». [2] .
شیخ صدوقرحمه الله به سند معتبر خود از احمد بن ابراهیم نقل کند: «من در سال 262 ق بر حکیمه دختر حضرت جوادعلیه السلام وارد گشتم. او از پشت پرده با من سخن میگفت؛ از امامان سؤال نمودم، او یکی پس از دیگری آنان را بر شمرد تا اینکه به حضرت صاحب الزّمانعلیه السلام رسید. من پرسیدم: این فرزند در کجا است؟
پاسخ داد: مستور است. من گفتم: پس شیعیان به کجا رجوع کنند؟ فرمود: به مادر امام حسن عسکریعلیه السلام که مشهور به «جده» است. من گفتم: آیا به کسی اقتدا کنیم که به زن وصیت کرده است؟ حکیمه
پاسخ داد: این مطلب همانا مانند اقتدا به ابیعبداللّه الحسینعلیه السلام است که در صحرای کربلا به خواهرش زینب وصیت نمود». [3] .
حکیمه از زنان برجسته خاندان ائمه هدیعلیهم السلام است که محضر چهار امامعلیه السلام را درک نمود و محرم اسرار اهل بیت نبوّتعلیهم السلام بود. امامعلیه السلام و مادرش نرگس در منزل او پنهان بود. وی در سال 274 ق وفات یافت و در پایین پای امام حسن عسکری به خاک سپرده شد.
پی نوشت ها:
[1] ر.ک: الکافی، ج 1، ص 330، ح 3؛ کتاب الغیبة، ص 234، کمال الدین و تمام النعمة، ج 2، ص 424.
[2] کمال الدین و تمام النعمة، ج 2، ص 424، ح 1؛ ر.ک: کتاب الغیبة، ص 234، ح 204.
[3] کمالالدین و تمام النعمة، ج 2، ص 501.
جدهپس از شهادت امام حسن عسکری علیه السلام مشهور است که امور شیعیان عمدتاً بر دوش مادر آن حضرت؛ یعنی، مادربزرگ حضرت مهدی علیه السلام بود و در روایات از او به عنوان «جده» یاد شده است. [1] .
وی نقش مهم و اساسی در حفظ و صیانت شیعه داشت. نقل شده است که: «روزی احمدبن ابراهیم محضر حکیمه خاتون رسید، ضمن پرسشهایی از او پرسید: شیعیان به چه کسی مراجعه کنند؟ حکیمه گفت: به جده او مادر امام یازدهم. گفتم: وصیت خود را به زنی واگذاشته است؟! حکیمه گفت: پیروی از حسین بن علی بن ابیطالب علیه السلام کرده است، زیرا آن حضرت به حسب ظاهر وصایای خود را به خواهرش زینب دختر علی بن ابیطالب سپرد (برای پنهان کردن امامت پسرش علی بن الحسین).
سپس فرمود: شما مردمی مطلع از اخبار هستید؛ آیا در روایات به شما نرسیده که نهمین فرزند حسین علیه السلام زنده است و میراثش تقسیم میشود؟» [2] .
پی نوشت ها:
[1] ر.ک: کتاب الغیبة، ص 230، ح 196.
[2] کمالالدین و تمامالنعمة، ج 2، ص 507، ح 24.
حکیمه
«حکیمه» دختر امام محمّد تقی علیه السلام و عمّه ی امام حسن عسکری علیه السلام است. قبر شریفش پایین پا، چسبیده به ضریح عسکریین علیهم السلام است.
حکیمه هنگام تولّد حضرت قائم (عج) در خانه ی امام حسن عسکری علیه السلام بود و در وضع حمل نرجس خاتون او را یاری داد و در حقیقت جزء نخستین کسانی بود که دادگستر جهان را ملاقات کرد.
رجوع شود به واژه: تولّد قائم (عج)